به گزارش قدس آنلاین، اواخر هفته گذشته خبری منتشر شد با این مضمون که قیمت انواع کالاهای جهانی بهدلیل پیشبینی بازار از رکود اقتصاد جهانی و کاهش تقاضا، افت شدیدی پیدا کرد بهطوری که قیمت پنبه ۴.۲ درصد، قهوه ۲.۹ درصد، شکر ۰.۵ درصد کاهش یافت، قیمت گندم ۵.۷۵ دلار و قیمت ذرت ۶.۲۵ دلار و قیمت دانه روغنی سویا ۷.۵ دلار کاهش قیمت را تجربه کرد.
برخی رسانههای خارجی نگرانی از وضعیت اقتصادی در هفته گذشته را عامل کاهش قیمت این کالاها در روزهای اخیر دانسته و میگویند که طی روزهای اخیر با همین پیشبینی از وضعیت اقتصاد جهان بسیاری از دارندگان کالاهای اساسی به سمت فروش روی آوردند.
از حدود سه سال پیش که کرونا شیوع پیدا کرد شاهد افزایش نرخ کالاهای اساسی در جهان بودیم، بهویژه اینکه پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، بهدلیل اینکه این دو کشور ۳۰ درصد غلات جهان را تأمین میکنند و تولیدکننده عمده دانههای روغنی در جهان هستند، روند صعودی شدن قیمت کالاهای اساسی در جهان با شدت بیشتری صعودی شد، چراکه روند صادرات گندم توسط اوکراین حدود ۳۰ درصد نسبت به قبل کاهش یافته بود.
همین مسئله سبب شد که کشورهای واردکننده کالاهای اساسی در رابطه با تامین این کالاها با مشکلات اساسی مواجه شوند و فقر در این کشور روبه فزونی رود.
کارشناسان اقتصاد کشاورزی سال گذشته میلادی پیشبینی کرده بودند که در سال ۲۰۲۳ هم به دلیل اینکه دو عامل افزایش قیمتها همچنان باقی است، بنابراین عملا در سال جدید میلادی هم نباید منتظر کاهش قیمتها باشیم، چراکه هم جنگ روسیه و اوکراین پایان نیافته و هم اینکه باوجود کاهش شیوع کرونا؛ اثرات این بیماری همچنان باقی است، همچنین در این بین نباید از تغییرات آبوهوایی و تاثیر آن بر نرخ کالاهای اساسی غفلت کرد.
اما اخیرا خبر کاهش ۹ دلاری قیمت ذرت، ۶.۵ دلاری گندم و ۱۸.۵ دلاری سویا و بار دیگر پس از چند روز کاهش قیمت ۵.۷۵ دلاری گندم و ۶.۲۵ دلار ذرت و ۷.۵ دلاری سویا؛ خبر خوشی برای کشورهای واردکننده محسوب شد، چراکه حداقل فعلا میتوانند این کالاها را با قیمت پایینتری نسبت به قبل تهیه کنند.
حالا پرسش این است که این کاهش قیمت در سطح جهانی، چه میزان بر بازار ایران اثرگذار است و آیا ما نیز بالاخره شاهد کاهش قیمت در محصولاتی چون گوشت، روغن، نهادههای دامی و دیگر کالاهای اساسی خواهیم بود یا اینکه خیر؟
باوجود سیاستهای اتخاذ شده با کاهش تولید محصولات کشاورزی مواجهیم
محمود ثابت، کارشناس اقتصاد کشاورزی در این رابطه به خبرنگار قدس میگوید: ایران در یک منطقه گرم و خشک قرار دارد و بهدلیل کمبود بارش در سالهای اخیر، خشکسالی شدید در کشور بهوجود آمده است.
وی با بیان اینکه کشاورزی بیشترین مصرف آب را در بین سایر بخشها دارد، تصریح کرد: ایران کشوری حدود ۸۵ میلیون نفری است که با توجه به ظرفیت پایین تولید در بخش کشاورزی، نیازمندی شدیدی بهواردات محصولات کشاورزی دارد.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: در سالهای گذشته سیاستهای زیادی توسط دولتها برنامهریزی شد تا وابستگی را کمتر کنند؛ اما باوجود تدابیر اتخاذ شده، با کاهش تولید مواجه هستیم، همچنین باتوجه به اینکه در سال آبی جاری هم بارندگی کمی داشتیم، پیشبینی میشود که نیاز به واردات داشته باشیم.
ثابت با اشاره به اینکه ما در محصولات استراتژیکی چون گندم، جو، ذرت و دانههای روغنی وابستگی بیشتری داریم، خاطرنشان کرد: در ایران دولتها برای اینکه فشار کمتری به مردم وارد شود از دو سیاست«قیمت تضمینی» و «قیمت تثبیتی» در نرخگذاری محصولات کشاورزی بهره میبرند تا در ابتدای فصل کشت، کشاورز با امنیت بیشتری کشت و در پایان دوره محصول را به بازار عرضه کند.
این کارشناس اقتصاد کشاورزی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: در دنیا کشورهایی که تولید کننده عمده محصولات کشاورزی هستند محدودند به طور مثال روسیه بزرگترین تولیدکننده غلات و اوکراین به دلیل داشتن سرزمینهای حاصلخیز پنجمین تولید کننده غلات دنیاست، همچنین این کشور حدود ۵۰ درصد دانههای روغنی دنیا را تولید میکند.
وی ضمن اشاره به اینکه این دو کشور ۳۰ درصد گندم دنیا را تولید و بیشتر آن را صادر میکنند، ادامه داد: بنابراین جنگی که بین این دو کشور درگرفت تاثیر بسیاری بر بازار محصولات کشاورزی گذاشت، چراکه یکی از تبعات این جنگ کاهش تولید محصولات کشاورزی در این دو کشور بود.
ثابت با بیان اینکه این اتفاق سبب شد قیمت برخی محصولات کشاورزی ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد رشد را تجربه کند، تصریح کرد: ایران هم به دلیل اینکه واردکننده بیشتر محصولات کشاورزی است، از این تاثیرپذیری مستثنا نبود و همچنان هم که تب جنگ در این دو کشور فروکش کرده است، تابع سیاستهای کلان قیمتگذاری بینالمللی هستیم.
این مدرس دانشگاه گفت: اما نکتهای که وجود دارد اینکه ایران به دلیل سیاستهای حمایتی که گفته شد نسبت به سایر کشورها تاثیر کمتری از افزایش قیمتهای جهانی میپذیرد؛ اما آنچه که در این مسیر باید مورد توجه قرار گیرد این است که باتوجه بهاینکه کشورهای همسایه ما تابع قیمتگذاریها و سیاستهای جهانی هستند و ممکن است یارانههایی که دولت ایران به مردم میدهد در آن کشورها وجود نداشته باشد، بنابراین ممکن است فاصله قیمتی بین محصولات کشاورزی در ایران با کشورهای همسایه وجود داشته باشد که چنانچه به درستی مدیریت و نظارت نشود، قاچاق شکل میگیرد.
وی اضافه کرد: بنابراین سیاستگذاری باید به گونهای باشد که محصولات کشاورزی به دلیل این اختلاف قیمت، سر از مسیر قاچاق درنیاورد، بلکه به مردم و مصرف کننده واقعی در داخل برسد.
امیدی به کاهش قیمت نیست!
ثابت در ادامه سخنان خود درخصوص احتمال کاهش قیمتهای کالاهای اساسی باتوجه به کاهش قیمت این کالاها در سطح جهانی، گفت: درست است که ما تابع قیمتهای بینالمللی هستیم؛ اما در کشور ما یک مفهوم اقتصادی وجود دارد به اسم«چسبندگی قیمتها» به این معنا که نرخها با همان سرعتی که به سمت بالا رشد میکند با همان سرعت به سمت پایین نزول نمیکند، مگر اینکه قیمتی که در سطح بالا ایجاد شده به مدت طولانی تثبیت شود تا بر اساس نرخ تورم و نرخ رشد، قیمتها بهتدریج خودشان را به آن سقف قیمتی برسانند.
این کارشناس اقتصاد کشاورزی تاکید کرد: بنابراین باتوجه بهاینکه دولت ما دولتی حمایتی است و قیمت واقعی را در بازار اعمال نمیکند مگر در محصولات خاص، چنانچه افزایش قیمت یا کاهش قیمت در سطح بینالمللی رخ دهد، افزایش قیمت خودش را نشان میدهد؛ اما کاهش قیمتی بهدلیل چسبندگی قیمتی خیر.
وی اظهار کرد: البته افزایش قیمت هم آنطور که در سایر کشورها مشاهده میکنیم در ایران رخ نمیدهد؛ در کشورهای صنعتی بهدلیل اینکه قیمتها شناور هستند و براساس عرضه و تقاضا تعیین میشوند، مشاهده میکنید که تا جرقه یک جنگ در نقطهای از دنیا روشن میشود این کشورها با مشکلات اساسی مواجه هستند؛ اما در ایران به دلیل سیاستهای حمایتی دولت، این فشار بهیکباره تحمیل نمیشود، بلکه در یک سیاست دورهای این افزایش اعمال میشود.
نظر شما